Badania profilaktyczne

Badanie wstępne

BADANIE WSTĘPNE – PROCEDURA PRZEPROWADZENIA BADANIA

Lekarz orzeka na podstawie wyników przeprowadzonego badania lekarskiego oraz oceny zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników, występujących na stanowisku pracy. Oceny zagrożeń lekarz dokonuje na podstawie przekazywanej przez pracodawcę informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych, w tym również o aktualnych wynikach badań i pomiarów czynników szkodliwych, występujących na stanowiskach pracy. Wskazane jest, aby lekarz uzupełnił informacje pracodawcy o spostrzeżenia z przeprowadzonych wizytacji stanowisk pracy.

Zakres i częstotliwość badań uwarunkowany jest czynnikami szkodliwymi lub uciążliwymi, występującymi na danym stanowisku pracy, na które narażony jest pracownik. Zakres badań może być poszerzony przez lekarza profilaktyka w przypadkach uzasadnionych stanem zdrowia badanego pracownika lub warunkami pracy.

Zakres i częstotliwość badań profilaktycznych precyzują „Wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników” będące załącznikiem nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Wskazówki określają dla danego czynnika szkodliwego lub uciążliwego, zakres badań wstępnych i okresowych oraz częstotliwość tych ostatnich.

Zawarte we „Wskazówkach…” wytyczne odnośnie zakresu badań lekarskich i pomocniczych nie są ułożone według zawodów czy stanowisk pracy a według rodzajów narażenia. Lekarz ustalając niezbędny zakres badania wykorzystuje odpowiednie zalecenia dla poszczególnych rodzajów narażenia łącząc je w jeden profil badania, odpowiedni do kompleksowej oceny wpływu różnych czynników narażenia na zdrowie pracownika, a także mając na uwadze wykluczenie istnienia choroby, która mogłaby stanowić zagrożenie dla innych osób. Lekarz przeprowadzający badanie profilaktyczne może poszerzyć jego zakres o dodatkowe specjalistyczne badania lekarskie oraz badania pomocnicze, a także wyznaczyć krótszy termin następnego badania okresowego, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia i ustalenia braku lub istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do pracy w warunkach stwierdzonych na konkretnym stanowisku pracy.

Badaniom wstępnym podlegają:

– osoby przyjmowane do pracy;

– pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają:

  • przyjmowane ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą;
  • przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli przedstawią pracodawcy aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.

Badanie lekarskie

Badanie podmiotowe i przedmiotowe ma na celu stwierdzenie istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na określonym stanowisku. Celem badania wstępnego jest: – wykrycie stanów/schorzeń mających potencjalny wpływ na możliwość bezpiecznego dla zdrowia wykonywania pracy na określonym stanowisku; – określenie czynników ryzyka chorób związanych z pracą; – określenie czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych; – przekazanie pacjentowi zaleceń odnośnie profilaktyki i promocji zdrowia.

Badanie przedmiotowe

Przed przystąpieniem do badania przedmiotowego należy się upewnić, że pacjent wyraził na nie zgodę. Pacjent powinien być na bieżąco informowany o wszystkich czynnościach wykonywanych przez lekarza podczas badania.

Częstotliwość badań profilaktycznych

Wskazówki do badań profilaktycznych pracowników określają częstotliwość badań okresowych w różnych przedziałach czasowych. Należy przyjąć, że górny przedział dotyczy stanowisk, na których ryzyko zdrowotne jest małe. W przypadku występowania u pracownika określonych dolegliwości lub schorzeń, lekarz może wyznaczyć wcześniejszy termin następnego badania profilaktycznego.

Zalecenia dla pracodawcy, pracownika i lekarza podstawowej opieki zdrowotnej

Zalecenia dla pracodawcy mogą dotyczyć ograniczeń lub zmiany sposobu wykonywania niektórych czynności, stosowania ochron osobistych lub zmiany organizacji pracy. Sposób przekazania tych wniosków zależy od ustaleń lekarza z pracodawcą. W chwili obecnej wzory orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów określonych w Kodeksie pracy – o braku bądź istnieniu przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku nie przewidują możliwości, aby lekarz przeprowadzający badanie mógł umieścić na nich swoje uwagi lub ograniczenia do wykonywania niektórych czynności. Niektórzy pracodawcy wręcz żądają (zgodnie z prawem) jednoznacznych orzeczeń, czy pracownik jest zdolny do pracy na określonym stanowisku, którego charakterystyka jest szczegółowo opisana w skierowaniu na badanie profilaktyczne, bez umieszczania na orzeczeniu ograniczeń typu „bez pracy na wysokości” czy „bez pracy nocnej”. Tak więc, jeśli na podstawie badania lekarskiego lekarz stwierdzi istnienie jakichkolwiek ograniczeń do pracy na wskazanym przez pracodawcę stanowisku to zgodnie z obowiązującymi przepisami powinno się wydać orzeczenie o istnieniu przeciwwskazań do pracy na tym stanowisku. W przypadku gdy pracodawca zmodyfikuje skierowanie na badanie profilaktyczne poprzez zmianę warunków pracy, na podstawie kolejnego badania lekarskiego można orzec zdolność do pracy. W praktyce zdarza się jednak dopisywanie na orzeczeniu lekarskim pewnych ograniczeń zdrowotnych do wykonywania pracy, jednakże takie postępowanie powinno być akceptowane przez wszystkie strony postępowania orzeczniczego, np. poprzez odpowiednie zapisy w umowie między pracodawcą a jednostką służby medycyny pracy.

Pracownik powinien otrzymać zalecenia dotyczące stosowania ochron osobistych, i jeśli to konieczne zmiany nawyków żywieniowych i trybu życia. Szczególnie ważny jest aspekt edukacyjny przeprowadzonego badania, ze zwróceniem pacjentowi/pracownikowi uwagi na istniejące u niego zaburzenia stanu zdrowia lub czynniki ryzyka innych chorób oraz konieczność stosowania się do zaleceń lekarskich.

Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej powinien otrzymać informację o problemach ujawnionych podczas badania profilaktycznego, ze wskazaniem na konieczność działań diagnostyczno-terapeutycznych, czy też rehabilitacyjnych, jak również na temat ewentualnych oczekiwań przed następnym badaniem okresowym, np. otrzymanie informacji zwrotnej o leczeniu i poziomie kontroli choroby przewlekłej. Wszystkie zalecenia powinny zostać przekazane w formie pisemnej.

Karta wstępnego badania profilaktycznego – uwagi i podpowiedzi

Badanie okresowe

BADANIE OKRESOWE – PROCEDURA PRZEPROWADZENIA BADANIA

Lekarz orzeka na podstawie wyników przeprowadzonego badania lekarskiego oraz oceny zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników, występujących na stanowisku pracy. Oceny zagrożeń lekarz dokonuje na podstawie przekazywanej przez pracodawcę informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych, w tym również o aktualnych wynikach badań i pomiarów czynników szkodliwych, występujących na stanowiskach pracy. Wskazane jest, aby lekarz uzupełnił informacje pracodawcy o spostrzeżenia z przeprowadzonych wizytacji stanowisk pracy.

Zakres i częstotliwość badań uwarunkowany jest czynnikami szkodliwymi lub uciążliwymi, występującymi na danym stanowisku pracy, na które narażony jest pracownik. Zakres badań może być poszerzony przez lekarza profilaktyka w przypadkach uzasadnionych stanem zdrowia badanego pracownika lub warunkami pracy.

Zakres i częstotliwość badań profilaktycznych precyzują „Wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników” będące załącznikiem nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy Wskazówki określają dla danego czynnika szkodliwego lub uciążliwego, zakres badań wstępnych i okresowych, oraz częstotliwość tych ostatnich.

Zawarte we „Wskazówkach…” wytyczne odnośnie zakresu badań lekarskich i pomocniczych nie są ułożone według zawodów czy stanowisk pracy a według rodzajów narażenia. Lekarz ustalając niezbędny zakres badania wykorzystuje odpowiednie zalecenia dla poszczególnych rodzajów narażenia łącząc je w jeden profil badania, odpowiedni do kompleksowej oceny wpływu różnych czynników narażenia na zdrowie pracownika, a także mając na uwadze wykluczenie istnienia choroby, która mogłaby stanowić zagrożenie dla innych osób. Lekarz przeprowadzający badanie profilaktyczne może poszerzyć jego zakres o dodatkowe specjalistyczne badania lekarskie oraz badania pomocnicze, a także wyznaczyć krótszy termin następnego badania okresowego, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia i ustalenia braku lub istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do pracy w warunkach stwierdzonych na konkretnym stanowisku pracy.

Badanie okresowe jest wykonywane:

  • okresowo, w różnych przedziałach czasu, określonych w zależności od konkretnych narażeń występujących w środowisku pracy oraz od dokonanej oceny stanu zdrowia pracownika;
  • u pracowników pozostających w stosunku pracy.

Dodatkowo pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji i czynników rakotwórczych lub pyłów zwłókniających obowiązany jest zapewnić tym pracownikom okresowe badania lekarskie także:

  • po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami,
  • po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli zainteresowana osoba zgłosi wniosek o objęcie takimi badaniami.

Badanie lekarskie

Badanie podmiotowe i przedmiotowe ma na celu stwierdzenie istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kontynuowania pracy na określonym stanowisku.

Celem badania okresowego jest:

  • wykrycie stanów/schorzeń mających potencjalny wpływ na możliwość bezpiecznego dla zdrowia wykonywania pracy na określonym stanowisku;
  • ocena progresji uprzednio występujących zmian w stanie zdrowia pracownika w porównaniu z wynikami stwierdzonymi w poprzednich badaniach profilaktycznych;
  • określenie czynników ryzyka chorób związanych z pracą;
  • ocena realizacji przez pacjenta/pracownika wcześniejszych zaleceń i zmniejszenia ryzyka chorób cywilizacyjnych;
  • identyfikacja nowych czynników ryzyka chorób cywilizacyjnych;
  • przekazanie pacjentowi/pracownikowi dalszych zaleceń odnośnie profilaktyki i promocji zdrowia.

Badanie przedmiotowe

Przed przystąpieniem do badania przedmiotowego należy się upewnić, że pacjent wyraził na nie zgodę. Pacjent powinien być na bieżąco informowany o wszystkich czynnościach wykonywanych przez lekarza podczas badania.

Częstotliwość badań profilaktycznych

Wskazówki do badań profilaktycznych pracowników określają częstotliwość badań okresowych w różnych przedziałach czasowych. Należy przyjąć, że górny przedział dotyczy stanowisk, na których ryzyko zdrowotne jest małe. W przypadku występowania u pracownika określonych dolegliwości lub schorzeń, lekarz może wyznaczyć wcześniejszy termin następnego badania okresowego.

Zalecenia dla pracodawcy, pracownika i lekarza podstawowej opieki zdrowotnej

Zalecenia dla pracodawcy mogą dotyczyć ograniczeń lub zmiany sposobu wykonywania niektórych czynności, stosowania ochron osobistych lub zmiany organizacji pracy. Sposób przekazania tych wniosków zależy od ustaleń lekarza z pracodawcą. W chwili obecnej wzory orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów określonych w Kodeksie pracy – o braku bądź istnieniu przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku nie przewidują możliwości, aby lekarz przeprowadzający badanie mógł umieścić na nich swoje uwagi lub ograniczenia do wykonywania niektórych czynności. Niektórzy pracodawcy wręcz żądają (zgodnie z prawem) jednoznacznych orzeczeń, czy pracownik jest zdolny do pracy na określonym stanowisku, którego charakterystyka jest szczegółowo opisana w skierowaniu na badanie profilaktyczne, bez umieszczania na orzeczeniu ograniczeń typu „bez pracy na wysokości” czy „bez pracy nocnej”. Tak więc, jeśli na podstawie badania lekarskiego lekarz stwierdzi istnienie jakichkolwiek ograniczeń do pracy na wskazanym przez pracodawcę stanowisku to zgodnie z obowiązującymi przepisami powinno się wydać orzeczenie o istnieniu przeciwwskazań do pracy na tym stanowisku. W przypadku gdy pracodawca zmodyfikuje skierowanie na badanie profilaktyczne poprzez zmianę warunków pracy, na podstawie kolejnego badania lekarskiego można orzec zdolność do pracy. W praktyce zdarza się jednak dopisywanie na orzeczeniu lekarskim pewnych ograniczeń zdrowotnych do wykonywania pracy, jednakże takie postępowanie powinno być akceptowane przez wszystkie strony postępowania orzeczniczego, np. poprzez odpowiednie zapisy w umowie między pracodawcą a jednostką służby medycyny pracy.

Pracownik powinien otrzymać zalecenia dotyczące stosowania ochron osobistych, zmiany nawyków żywieniowych i trybu życia. Szczególnie ważny jest aspekt edukacyjny przeprowadzonego badania, ze zwróceniem pacjentowi uwagi na istniejące u niego zaburzenia stanu zdrowia lub czynniki ryzyka innych chorób oraz konieczność stosowania się do zaleceń lekarskich.

Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej powinien otrzymać informację o problemach ujawnionych podczas badania profilaktycznego, ze wskazaniem na konieczność działań diagnostyczno-terapeutycznych, czy też rehabilitacyjnych, jak również na temat ewentualnych oczekiwań przed następnym badaniem okresowym, np. otrzymanie informacji zwrotnej o leczeniu i poziomie kontroli choroby przewlekłej.

Wszystkie zalecenia powinny zostać przekazane w formie pisemnej.

Karta okresowego badania profilaktycznego – uwagi i podpowiedzi

Badanie kontrolne

BADANIE KONTROLNE – PROCEDURA PRZEPROWADZENIA BADANIA

Lekarz orzeka na podstawie wyników przeprowadzonego badania lekarskiego oraz oceny zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników, występujących na stanowisku pracy. Oceny zagrożeń lekarz dokonuje na podstawie przekazywanej przez pracodawcę informacji o występowaniu czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych, w tym również o aktualnych wynikach badań i pomiarów czynników szkodliwych, występujących na stanowiskach pracy. Wskazane jest, aby lekarz uzupełnił informacje pracodawcy o spostrzeżenia z przeprowadzonych wizytacji stanowisk pracy.

Zakres i częstotliwość badań uwarunkowany jest czynnikami szkodliwymi lub uciążliwymi, występującymi na danym stanowisku pracy, na które narażony jest pracownik. Zakres badań może być poszerzony przez lekarza profilaktyka w przypadkach uzasadnionych stanem zdrowia badanego pracownika lub warunkami pracy.

Zakres i częstotliwość badań profilaktycznych precyzują „Wskazówki metodyczne w sprawie przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników” będące załącznikiem nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych dla celów przewidzianych w Kodeksie pracy. Wskazówki określają dla danego czynnika szkodliwego lub uciążliwego, zakres badań wstępnych i okresowych oraz częstotliwość tych ostatnich.

Zawarte we „Wskazówkach…” wytyczne odnośnie zakresu badań lekarskich i pomocniczych nie są ułożone według zawodów czy stanowisk pracy a według rodzajów narażenia. Lekarz ustalając niezbędny zakres badania wykorzystuje odpowiednie zalecenia dla poszczególnych rodzajów narażenia łącząc je w jeden profil badania, odpowiedni do kompleksowej oceny wpływu różnych czynników narażenia na zdrowie pracownika, a także mając na uwadze wykluczenie istnienia choroby, która mogłaby stanowić zagrożenie dla innych osób. Lekarz przeprowadzający badanie profilaktyczne może poszerzyć jego zakres o dodatkowe specjalistyczne badania lekarskie oraz badania pomocnicze, a także wyznaczyć krótszy termin następnego badania okresowego, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia i ustalenia braku lub istnienia przeciwwskazań zdrowotnych do pracy w warunkach stwierdzonych na konkretnym stanowisku pracy.

Badanie kontrolne jest wykonywane:

  • u pracownika powracającego do pracy po trwającej dłużej niż 30 dni przerwie spowodowanej chorobą.

Badanie lekarskie

Badanie podmiotowe i przedmiotowe ma na celu stwierdzenie istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kontynuowania pracy na określonym stanowisku.

Celem badania kontrolnego jest:

  • ustalenie, czy stan zdrowia osoby przebywającej na długotrwałym zwolnieniu lekarskim nie uległ pogorszeniu w stopniu uniemożliwiającym dalsze świadczenie pracy na dotychczasowym stanowisku.

Dodatkowo należy zwrócić uwagę na:

  • wszelkie zmiany w stanie zdrowia, które mogły zmienić zdolność do pracy;
  • progresję uprzednio występujących zmian w stanie zdrowia w porównaniu z wynikami stwierdzonymi w poprzednich badaniach profilaktycznych;
  • ocenę realizacji przez pacjenta wcześniejszych zaleceń i zmniejszenia ryzyka chorób cywilizacyjnych;
  • przekazanie pacjentowi dalszych zaleceń odnośnie profilaktyki i promocji zdrowia.

Podczas badań kontrolnych niewątpliwie przydatna jest informacja od lekarza leczącego lub dokumentacja z leczenia (kopia dokumentacji ambulatoryjnej, karty informacyjne ze szpitala, etc.) na temat powodu zwolnienia lekarskiego, okresu czasowej niezdolności do pracy, zastosowanego leczenia bądź jego kontynuacji, informacji o zakończeniu leczenia oraz podania ewentualnych uwag, ograniczeń i przeciwwskazań do wykonywania pewnych czynności. Stwierdzenie, czy pacjent jest zdolny do pracy na określonym stanowisku leży w kompetencjach lekarza przeprowadzającego badanie profilaktyczne i nie należy oczekiwać tego od lekarzy leczących. Podobnie, otrzymane od lekarza leczącego zaświadczenie o „zdolności  do pracy” nie może być wiążące dla lekarza medycyny pracy, gdyż tylko on zna warunki pracy danego pracownika określone w skierowaniu na badanie lekarskie.  Pisemna informacja od lekarza orzekającego o czasowej niezdolności do pracy nie jest dokumentem niezbędnym do przeprowadzenia badania profilaktycznego.

Badanie przedmiotowe

Przed przystąpieniem do badania przedmiotowego należy się upewnić, że pacjent wyraził na nie zgodę. Pacjent powinien być na bieżąco informowany o wszystkich czynnościach wykonywanych przez lekarza podczas badania.

Częstotliwość badań profilaktycznych

W przypadku badania kontrolnego zazwyczaj termin następnego badania jest zgodny z wyznaczonym wcześniej terminem badania okresowego. Niemniej jednak mogą istnieć wskazania do wyznaczenia wcześniejszego terminu niż określonego podczas poprzednich badań profilaktycznych.

Zalecenia dla pracodawcy, pracownika i lekarza podstawowej opieki zdrowotnej

Zalecenia dla pracodawcy mogą dotyczyć ograniczeń lub zmiany sposobu wykonywania niektórych czynności, stosowania ochron osobistych lub zmiany organizacji pracy. W przypadku powrotu do pracy po długotrwałym zwolnieniu mogą istnieć wskazania do czasowej zmiany stanowiska pracy bądź warunków pracy, takich jak np. ograniczenie dźwigania czy wysiłku fizycznego. O czasową możliwość zmiany warunków pracy należy zapytać pracodawcę. W przypadku braku takiej możliwości – pracownika należy uznać za nadal niezdolnego do pracy.

Pracownik powinien otrzymać zalecenia dotyczące stosowania ochron osobistych, zmiany nawyków żywieniowych i trybu życia. Szczególnie ważny jest aspekt edukacyjny przeprowadzonego badania, ze zwróceniem pacjentowi uwagi na istniejące u niego zaburzenia stanu zdrowia lub czynniki ryzyka innych chorób oraz konieczność stosowania się do zaleceń lekarskich.

Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej powinien otrzymać informację o problemach ujawnionych podczas badania profilaktycznego, ze wskazaniem na konieczność działań diagnostyczno-terapeutycznych, czy też rehabilitacyjnych, jak również na temat ewentualnych oczekiwań przed następnym badaniem okresowym, np. otrzymanie informacji zwrotnej o leczeniu i poziomie kontroli choroby przewlekłej.

Wszystkie zalecenia powinny zostać przekazane w formie pisemnej.

Karta kontrolnego badania profilaktycznego – uwagi i podpowiedzi

NARAŻENIE NA CZYNNIKI CHEMICZNE

Zakres i częstotliwość dla wybranych czynników chemicznych - 2018
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy  dla wielu czynników chemicznych występujących w miejscu pracy nie określa standardu badania lekarskiego. W poniższej tabeli opisano zakres i częstotliwość badań lekarskich dla wybranych 10 czynników chemicznych występujących w środowisku pracy, które nie są ujęte w aktualnie obowiązujących przepisach prawa. 

Lp.

Czynnik szkodliwy lub uciążliwy

Zakres badań profilaktycznych

Częstotliwość badań lekarskich

1.

Acetofenon

Badanie lekarskie.

Co 24 – 36 miesięcy.

2.

Akrylowe związki:

 

 

a)      akrylamid

Badanie lekarskie;

w zależności od wskazań: badanie przewodnictwa w nerwach obwodowych, konsultacja neurologiczna.

Co 12 – 24 miesięcy.

3.

Alkohole:

 

 

a)     butylowy

Badanie lekarskie, AST, ALT, GGTP.

Co 12 – 24 miesięcy.

b)     metylowy

Badanie lekarskie, AST, ALT, GGTP, ocena ostrości wzroku, ocena zdolności rozpoznawania barw, ocena widzenia przestrzennego;

w zależności od wskazań: konsultacja okulistyczna, test ekspozycyjny: metanol we krwi lub w moczu.

Pierwsze badanie okresowe po 12–24 miesiącach narażenia, następne co 24 miesiące.

c)     izopropylowy

Badanie lekarskie

Co 24 – 48 miesięcy.

d)     diacetonowy (DAA)

Badanie lekarskie, AST, ALT, GGTP, badanie ogólne moczu, oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi.

Co 12 – 24 miesięcy.

e)     benzylowy (fenylometanol)

Badanie lekarskie.

Co 24 – 48 miesięcy.

4.

Antymon

Badanie lekarskie, spirometria, rtg klatki piersiowej.

Co 24 – 36 miesięcy. Pierwsze rtg klatki piersiowej należy wykonać po 6 latach narażenia, a następne co 4 lata.

5.

Antymonowodór (stiban)

Badanie lekarskie, morfologia krwi, badanie ogólne moczu, AST, ALT, GGTP, spirometria.

Co 24 – 36 miesięcy.

6.

Azydek sodu

Badanie lekarskie, EKG.

Co 6 – 12 miesięcy.

7.

Benzenotiol

Badanie lekarskie, ALT, AST, GGTP, badanie ogólne moczu, spirometria.

Co 24 – 36 miesięcy.

8.

Bromoetan

Badanie lekarskie, ALT, AST, GGTP, badanie ogólne moczu;

w zależności od wskazań: USG wątroby, spirometria.

Co 24 – 36 miesięcy.

9.

2-butoksyetanol (BE)

Badanie lekarskie, morfologia krwi.

Co 24 – 36 miesięcy.

10.

Chinony

Badanie lekarskie, morfologia krwi, AST, ALT, GGTP, badanie ogólne moczu;

w zależności od wskazań: MetHb.

Co 24 – 36 miesięcy.

Zakres i częstotliwość dla wybranych czynników chemicznych - 2019
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy  dla wielu czynników chemicznych występujących w miejscu pracy nie określa standardu badania lekarskiego. W poniższej tabeli opisano zakres i częstotliwość badań lekarskich dla kolejnych wybranych 10 czynników chemicznych występujących w środowisku pracy, które nie są ujęte w aktualnie obowiązujących przepisach prawa. 

Lp.

Czynnik szkodliwy lub uciążliwy

Zakres badań profilaktycznych

Częstotliwość badań lekarskich

1.

Chloroaceton

Badanie lekarskie;

w zależności od wskazań: spirometria, konsultacja dermatologiczna.

Co 24 – 36 miesięcy.

2.

Cyjanowodór i cyjanki (cyjanek potasu, sodu, wapnia)

Badanie lekarskie, morfologia krwi, TSH, EKG, spirometria, ocena układu równowagi, ocena ostrości wzroku, ocena zdolności rozpoznawania barw, ocena widzenia przestrzennego;

w zależności od wskazań: konsultacja okulistyczna, neurologiczna, dermatologiczna.

Co 12 – 24 miesiące.

3.

Cyjanamid

Badanie lekarskie, ALT, AST, GGTP, spirometria;

w zależności od wskazań: konsultacja dermatologiczna, otolaryngologiczna.

Co 24 – 36 miesięcy.

4.

Cyna i jej związki nieorganiczne

Badanie lekarskie, morfologia krwi, spirometria, rtg klatki piersiowej.

Co 24 – 36 miesięcy. Pierwsze rtg klatki piersiowej należy wykonać po 6 latach narażenia, a następne co 3 lata.

5.

1,1 –dichloroetan (1,1 DCE)

Badanie lekarskie, spirometria.

Co 24 – 36 miesięcy.

6.

1,2 –dichloroetan (1,2 DCE)

Badanie lekarskie, AST, ALT, GGTP, badanie ogólne moczu, steżenie kreatyniny we krwi.

Co 12 – 24 miesiące.

7.

Disiarczek dimetylu

Badanie lekarskie;

w zależności od wskazań: spirometria.

Co 24 – 36 miesięcy.

8.

Etery (metylowy, etylowy, izopropylowy), eter metylowy i etylowy glikolu etylenowego

Badanie lekarskie, morfologia krwi, spirometria, rtg klatki piersiowej, ocena ostrości wzroku, ocena zdolności rozpoznawania barw, ocena widzenia przestrzennego;

w zależności od wskazań: konsultacja neurologiczna, psychiatryczna, psychologiczna, okulistyczna.

Co 24 – 36 miesięcy. Pierwsze rtg klatki piersiowej należy wykonać w badaniu wstępnym, następne w zależności od wskazań.

9.

Hydrochinon, Benzochinon,

p-benzochinon

Badanie lekarskie, ocena ostrości wzroku, ocena zdolności rozpoznawania barw, ocena widzenia przestrzennego;
w zależności od wskazań: konsultacja okulistyczna, dermatologiczna; przy narażeniu na p-benzochinon badania pomocnicze należy poszerzyć o morfologię krwi.

Co 24 – 36 miesięcy.

10.

Fenylometanol

Badanie lekarskie.

Co 24 – 36 miesięcy.

Zakres i częstotliwość dla wybranych czynników chemicznych - 2020
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy  dla wielu czynników chemicznych występujących w miejscu pracy nie określa standardu badania lekarskiego. W poniższej tabeli opisano zakres i częstotliwość badań lekarskich dla kolejnych wybranych 20 czynników chemicznych występujących w środowisku pracy, które nie są ujęte w aktualnie obowiązujących przepisach prawa. 

Lp.

Czynnik szkodliwy lub uciążliwy

Zakres badań profilaktycznych

Częstotliwość badań lekarskich

1.

Fosgen

Badanie lekarskie, spirometria, rtg klatki piersiowej.

Co 24 – 36 miesięcy. Rtg klatki piersiowej w badaniu wstępnym i na koniec zatrudnienia, w badaniach okresowych w zależności od wskazań.

2.

Glikole:

   

a)      etylenowy, dietylenowy, butano – 1,4diol, glicerol

Badanie lekarskie, oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi;

w zależności od wskazań test ekspozycyjny: glikol etylenowy we krwi (przy narażeniu na glikol etylenowy).

Co 24 – 36 miesięcy.

b)      nitrowe pochodne glikoli lub gliceryny nitrogliceryna, nitroglikol

Badanie lekarskie, EKG, morfologia krwi, w zależności od wskazań 24-godz.; monitorowanie ciśnienia tętniczego krwi.

Pierwsze badanie po 6 – 12 miesiącach, następne co 12 – 24 miesiące.

3.

Kaptan

Badanie lekarskie;

w zależności od wskazań: konsultacja dermatologiczna.

Co 24 – 36 miesięcy.

4.

Ketony:

 

 

a)    keton butylowo-etylowy (Heptan-3-on EBK)

Badanie lekarskie;

w zależności od wskazań: badanie przewodnictwa nerwów obwodowych i konsultacja neurologiczna.

Co 24 – 36 miesięcy.

b)   keton dipropylowy (Heptan-4-on, DPK)

Badanie lekarskie;

w zależności od wskazań: badanie przewodnictwa nerwów obwodowych i konsultacja neurologiczna.

Co 24 – 36 miesięcy.

5.

Kwas adypinowy

Badanie lekarskie, ALT, AST, GGTP, spirometria.

Co 24 – 36 miesięcy.

6.

Kwas trichlorooctowy

Badanie lekarskie, spirometria;

w zależności od wskazań: konsultacja otolaryngologiczna, test ekspozycyjny – kwas trichlorooctowy w moczu.

Co 24 – 36 miesięcy.

7.

Kwasy organiczne

(mrówkowy, octowy, propionowy, masłowy)

Badanie lekarskie, spirometria.

Co 24 – 36 miesięcy.

8.

Kwas pikrynowy

Badanie lekarskie, badanie ogólne moczu, oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi.

Co 24 – 36 miesięcy.

9.

Metylocykloheksan (MCH)

Badanie lekarskie;

w zależności od wskazań konsultacja neurologiczna.

Co 24 – 36 miesięcy.

10.

Metylocykloheksanol (mieszanina izomerów)

Badanie lekarskie.

Co 24 – 36 miesięcy.

11.

5-metyloheksan-2-on (MIAK)

Badanie lekarskie, ALT, AST, GGTP, oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi, badanie ogólne moczu.

Co 24 – 36 miesięcy.

12.

Mgły olejów mineralnych

Badanie lekarskie, spirometria;

w zależności od wskazań: konsultacja dermatologiczna.

Co 24 – 36 miesięcy.

13.

Naftole lub ich homologi lub ich chlorowcopochodne

Badanie lekarskie

Co 24 – 36 miesięcy.

14.

Octan izobutylu

Badanie lekarskie

Co 24 – 36 miesięcy.

15.

Ozon

Badanie lekarskie, spirometria.

Co 24 – 36 miesięcy.

16.

Piperazyna

Badanie lekarskie, morfologia krwi, spirometria, EKG;
w zależności od wskazań: testy alergologiczne i naskórkowe, konsultacja dermatologiczna.

Co 24 – 36 miesięcy.

17.

Propan

Badanie lekarskie

Co 24 – 48 miesięcy.

18.

Rezorcynol (rezorcyna)

Badanie lekarskie;

w zależności od wskazań: konsultacja dermatologiczna i testy naskórkowe.

Co 24 – 48 miesięcy.

19.

Selen i jego związki

(z wyjątkiem selanu)

Badanie lekarskie, morfologia krwi, AST, ALT, GGTP, badanie ogólne moczu, spirometria;

w zależności od wskazań: konsultacja dermatologiczna.

Co 24 – 36 miesięcy.

20.

Selenowodór (selan)

Badanie lekarskie, spirometria;

w zależności od wskazań: rtg klatki piersiowej, konsultacja neurologiczna.

Co 24 – 36 miesięcy.

Zakres i częstotliwość dla wybranych czynników chemicznych - 2021
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy  dla wielu czynników chemicznych występujących w miejscu pracy nie określa standardu badania lekarskiego. W poniższej tabeli opisano zakres i częstotliwość badań lekarskich dla kolejnych wybranych 10 czynników chemicznych występujących w środowisku pracy, które nie są ujęte w aktualnie obowiązujących przepisach prawa. 

Lp.

Czynnik szkodliwy lub uciążliwy

Zakres badań profilaktycznych

Częstotliwość badań lekarskich

1.

Siarczan (VI) dimetylu

Badanie lekarskie, spirometria, RTG klatki piersiowej;

w zależności od wskazań: konsultacja okulistyczna, otolaryngologiczna, dermatologiczna.

Co 24 – 36 miesięcy;

RTG klatki piersiowej w badaniu wstępnym, a następne w zależności od wskazań.

2.

Tetratlenek osmu

Badanie lekarskie, spirometria, 

w zależności od wskazań: RTG klatki piersiowej, konsultacja okulistyczna.

Co 24 – 36 miesięcy.

3.

Tetrahydrofuran (THF)

Badanie lekarskie, ALT, AST, GGTP.

Co 24 – 36 miesięcy.

4.

Tiuram

Badanie lekarskie, morfologia krwi, ALT, AST, GGTP, spirometria;

w zależności od wskazań: konsultacja neurologiczna, dermatologiczna i testy naskórkowe.

Co 24 – 36 miesięcy.

5.

Trietyloamina (TEA)

Badanie lekarskie, ocena ostrości wzroku, zdolności rozpoznawania barw, widzenia przestrzennego (z oceną aparatu ochronnego);

w zależności od wskazań: konsultacja okulistyczna.

Co 12 – 24 miesiące.

6.

Glifosat

Badanie lekarskie.

Co 60 miesięcy.

7.

Enfluran

Badanie lekarskie ze zwróceniem uwagi na spojówki oczu, układ sercowo-naczyniowy, EKG.

Co 24 – 48 miesięcy.

8.

Ftalan diizobutylu

Badanie lekarskie, AST, ALT, GGTP.

Co 24 – 48 miesięcy.

9.

2,6-di-tert-butylo-4-metylofenol

Badanie lekarskie, AST, ALT, GGTP.

Co 24 – 48 miesięcy.

10.

Fosforan trifenylu

Badanie lekarskie.

Co 24 – 48 miesięcy.

Zakres i częstotliwość dla wybranych czynników chemicznych - 2022
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy  dla wielu czynników chemicznych występujących w miejscu pracy nie określa standardu badania lekarskiego. W poniższej tabeli opisano zakres i częstotliwość badań lekarskich dla kolejnych wybranych 10 czynników chemicznych występujących w środowisku pracy, które nie są ujęte w aktualnie obowiązujących przepisach prawa. 

Lp.

Czynnik szkodliwy lub uciążliwy

Zakres badań profilaktycznych

Częstotliwość badań lekarskich

1.

Kwas nitrylotrioctowy i jego sole

Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nerki i spojówki, badanie ogólne moczu, stężenie kreatyniny w surowicy.

Co 24 – 36 miesięcy;

2.

Spaliny emitowane z silnika Diesla

Badanie lekarskie ze szczególnymi zwróceniem uwagi na spojówki, układ oddechowy, serce, spirometria, EKG, morfologia krwi.

Co 24 – 36 miesięcy.

3.

Furan

Badanie lekarskie ze szczególnym  zwróceniem uwagi na układ krwiotwórczy, układ oddechowy, skórę i wątrobę, morfologia krwi z rozmazem, AST, ALT, bilirubina w surowicy krwi, spirometria.

Co 24 – 36 miesięcy.

4.

Ftalan dibutylu

Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na rozrodczość, drogi oddechowe, układ nerwowy, wątrobę i tarczycę, spirometria, AST, ALT, bilirubina.

Co 24 – 36 miesięcy.

5.

4-Toliloamina (p-toluidyna)

Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na skórę, spojówki i wątrobę, stężenie methemoglobiny we krwi (tylko w badaniach okresowych), morfologia krwi, AST, ALT, bilirubina.

w zależności od wskazań: konsultacja dermatologiczna.

Co 24 – 36 miesięcy.

6.

4-Chloro-2-toliloamina i jej chlorowodorek

Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na skórę i pęcherz moczowy, badanie ogólne moczu, morfologia z rozmazem, AST, ALT, spirometria.

w zależności od wskazań: badanie dermatologiczne; w badaniach okresowych: badanie poziomu methemoglobiny (MetHb)

Co 12-24 miesiące.

7.

Czerwień zasadowa 9 (Magenta 0, Pararozanilina, parafuksyna)

Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na gruczoł tarczowy, wątrobę i skórę, AST, ALT, bilirubina.

Co 24 – 36 miesięcy.

8.

2-naftyloamina i jej sole

Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na skórę, układ oddechowy i pęcherz moczowy, badanie ogólne moczu.

w zależności od wskazań: badanie dermatologiczne; przy ekspozycji skórnej: testy naskórkowe;  w badaniach okresowych: badanie zawartości methemoglobiny we krwi

Co 24 – 36 miesięcy.

9.

Pentan-1-ol (alkohol n-amylowy I-rz., n-pentanol, n-butylokarbinol, 2-metylobutanol-1, izopentanol, izobutylokarbinol, alkohol izoamylowy I-rz., 3-metylobutanol-1, izopentanol, izobutylokarbinol, alkohol izoamylowy I-rz.)

Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na układ oddechowy, spojówki i skórę, spirometria, AST, ALT.

Co 24 – 36 miesięcy.

10.

Octan kobaltu bezwodny oraz octan kobaltu tetrahydrat

Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na układ oddechowy, skórę i serce, spirometria, EKG.

w zależności od wskazań: badanie dermatologiczne; w badaniach okresowych: rtg płuc, próba rozkurczowa, ocena nadreaktywności oskrzeli, testy płatkowe z kobaltem

Co 12 – 24 miesiące.

Zakres i częstotliwość dla wybranych czynników chemicznych - 2023
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy  dla wielu czynników chemicznych występujących w miejscu pracy nie określa standardu badania lekarskiego. W poniższej tabeli opisano zakres i częstotliwość badań lekarskich dla kolejnych wybranych 10 czynników chemicznych występujących w środowisku pracy, które nie są ujęte w aktualnie obowiązujących przepisach prawa. 

Lp.

Czynnik szkodliwy lub uciążliwy

Zakres badań profilaktycznych

Częstotliwość badań lekarskich

1.

Azodikarbonamid
(1,1′-azodi(formamid))

Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na układ oddechowy;
spirometria

Co 24 – 48 miesięcy;

2.

1-Winylo-2-pirolidon

Badanie lekarskie ze szczególnymi zwróceniem uwagi na układ oddechowy, wątrobę;
AST, ALT, GGTP

Co 24 – 48 miesięcy.

3.

N-Nitrozodietyloamina

Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na układ oddechowy, wątrobę;
AST, ALT, GGTP

Co 24 – 48 miesięcy.

4.

1,2,3-trichloropropan (TCP)

Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na wątrobę, spojówki oczu, obwodowy układ nerwowy;
GGTP, AST, ALT, bilirubina (czynnik rakotwórczy 1b)

Co 24 miesiące.

5.

Kwas chlorowy (I)

Badanie lekarskie

Co 48 miesięcy.

6.

Butan-1-ol

Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na układ oddechowy, spojówki oczu

Co 24-48 miesięcy.

7.

Izopropylowany fosforan(V) trifenylu

Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na skórę o obwodowy układ nerwowy;

ocena aktywności cholinesterazy krwinkowej

Co 24 miesiące.

8.

Antrachinon

Badanie lekarskie

Co 48 miesięcy.

9.

Tritlenek diboru

Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na spojówki oczu, gardła, nosa;

Co 24 – 48 miesięcy.

10.

n-heksan

Badanie lekarskie ze szczególnym zwróceniem uwagi na skórę i układ nerwowy

Co 24 – 48 miesięcy.

NARAŻENIE NA PYŁ PRZEMYSŁOWY

Narażenie na pył zawierający wolną krystaliczną krzemionkę

Narażenie na pył nieorganiczny zawierający włókna azbestu

NARAŻENIE NA CZYNNIKI FIZYCZNE

Praca w narażeniu na promieniowanie podczerwone i nadfioletowe - ze szczególnym uwzględnieniem narządu wzroku

NARAŻENIE NA CZYNNIKI BIOLOGICZNE

Narażenie na zakażenie wirusem HBV

Narażenie na zakażenie wirusem HCV

Narażenie na zakażenie krętkami Borrelia burgdorferii

Narażenie na zakażenie prątkami gruźlicy

Narażenie na zakażenie pałeczkami krztuśca

Narażenie narządu wzroku na biologiczne czynniki zakaźne

NARAŻENIE NA INNE CZYNNIKI ORAZ ZAGADNIENIA ZWIĄZANE Z BADANIAMI PROFILAKTYCZNYMI

Obsługa maszyn, urządzeń, narzędzi i pojazdów poruszających się poza drogami publicznymi

Praca związana z ruchami monotypowymi kończyn

Praca związana z używaniem broni palnej

Praca w narażeniu na stały i długotrwały wysiłek głosowy

Praca w narażeniu narządu wzroku na czynniki drażniące i alergizujące

Praca związana z dźwiganiem w kontekście oceny narządu wzroku

Praca w narażeniu na czynniki drażniące skórę